Artikel in Cobouw: kwaliteitskeurmerk nodig tegen slecht klimaat scholen

Dat het binnenklimaat op scholen slecht gesteld is, is algemeen bekend. Dit kwam nogmaals naar voren uit een onderzoek in opdracht van het Ministerie van OCW. In de Cobouw, het dagblad voor de bouw, staat wederom een artikel over het slechte binnenklimaat op scholen. Het artikel hebben wij hieronder weergegeven:

Kwaliteitskeurmerk nodig tegen slecht binnenklimaat scholen

Een achterhaald stelsel van geldverdeling en aanvechtbare prioriteiten zorgt ervoor dat vier op de vijf scholen kampen met een slecht binnenklimaat. Slechte isolatie jaagt de rekeningen hoog op en veel gebouwen zijn volstrekt niet ingericht op de hedendaagse onderwijswensen.

"Eigenlijk hebben we geld genoeg om de problemen op te lossen" zegt adviseur Gertjan van Midden van de PO-raad. De koepel waarvoor wij werkt waakt over de kwaliteit van 7.360 basisscholen en instellingen voor speciaal onderwijs. In de circa 10.000 gebouwen zijn bijna 170.000 docenten actief en studeren 1,6 miljoen leerlingen. "Geld zou niet het probleem moeten zijn. Het knelpunt zit in de verdeelsleutel. Waarom kunnen we niet slimmer werken? De gemeenten hebben jaarlijks 1,5 miljard euro te besteden en proberen voor dat bedrag goedkope goede scholen neer te zetten. De schoolbesturen moeten met 450 miljoen zien rond te komen voor het onderhoud en beheer".

Van Midden signaleert een breuk in het denken bij de levenscycli van gebouwen. Zwart-wit gesteld hebben de gemeenten daardoor geen enkel belang bij goede isolatiemaatregelen, omdat de schoolbesturen straks toch de energierekening moeten betalen. "Wat we nodig hebben is een APK voor schoolgebouwen" zegt beleidsmedewerker Martijn Verwoerd van Bouwend Nederland. APK staat dit keer voor Algemene PO-raad Kwaliteit. Het instrument moet ervoor zorgen dat via een meerjarig programma van onderhoud alle scholen worden gebracht op een nog nader te definiëren niveau van basiskwaliteit.

"Wat we nodig hebben is een APK voor schoolgebouwen"

 "We zitten met de Vereniging Nederlandse Gemeenten midden in de ontwikkeling van een kwaliteitskader voor de nieuwbouw. Een goede zaak. Maar in de bestaande voorraad zit de echte uitdaging. Bepaal voor alle gebouwen wat de basiskwaliteit moet zijn. Dat ik ook gemakkelijk voor de schoolbesturen. Wat is de basale kwaliteit?" Volgens het onderzoek van bureau Oberon is voor de door de scholen noodzakelijke geachter kwaliteitsslag een bedrag nodig van 7 miljard euro. "Dat geld gaan we niet krijgen" stelt Verwoerd. "Samen met scholen, kennispartners, VNG en het ministerie moet worden bekeken wat haalbaar is. Hoe hoog leggen we de lat? In 2014 moeten we de hore nemen om een officieel potje te maken voor renovatie. De bouw- en installatiesector kan daarbij als kennisbron een rol spelen".

Vervolg

Tienduizend schoolgebouwen, gemiddelde leeftijd veertig jaar. Jaarlijks worden zeventig nieuwe leercentra opgeleverd. En dan gaat het alleen nog maar over het basisonderwijs. "Laat de cijfers maar op je inwerken" zegt Gertjan van Midden van Onderwijskoepel PO-raad. "In het huidige tempo zijn we ruim honderd jaar verder voordat al onze scholen vernieuwd zijn. Als we niet sneller werken, verergeren de problemen alleen maar. Gezorgd moet worden voor een op tijd nieuwbouw en wettelijke regelgeving voor renovatie". 

Onderhoudstechnisch zijn volgens Van Midden de problemen nog wel te overzien. Maar kijk eens naar het energieverbruik, de duurzaamheid en de functionaliteit. Alsof -  net als bij het werken op kantooren en in ministeries - het onderwijs niet aan sterke veranderingen onderhevig is. "Veertig jaar geleden had je alleen klassikaal onderwijs. Gangen met lokalen. Dat was het dan. Tegenwoordig werk je veel met computers en wil je met gedifferentieerd onderwijs maatwerk leveren voor de kinderen. Moet een gebouw dan nog welk de traditionele klassen bestaan?"

Van Midden wijst op het slechte binnenklimaat. Zo'n 80 procent van de scholen scoort een onvoldoende. "Alleen al die dertig kacheltjes in de klas, de leerlingen. En daar komen tegenwoordig de computers nog bij. Qua energieverbruik zitten de meeste scholen in de lage klasse F. Duizenden euro's vliegen het raam uit. Wat zou je doen als de verkoper aanprijst: prima auto, alleen nog in de klasse F. Dan ga je toch even verder kijken?"

"Alleen al die dertig kacheltjes in de klas, de leerlingen. En daar komen tegenwoordig de computers nog bij. Qua energieverbruik zitten de meeste scholen in de lage klasse F."

Het slechte binnenklimaat in de scholen leidt aantoonbaar tot slechtere leerprestaties. Problemen ontstaan ten aanzien van concentratie, ademhaling en algeheel welbevinden. Martijn Verwoerd van Bouwend Nederland: "De problemen ten aanzien van het binnenklimaat zijn bij de politiek, de gemeenten en de scholen nog onvoldoende geland. Er bestaat invloed van de harde kant - het gebouw - op de leerprestaties. We geven gemakkelijk rugzakjes aan leerlingen die minder presteren maar hebben nauwelijks oog voor het effect van de gebouwen. Doe de dingen in de juiste volgorde. Zorg eerst voor een goede omgeving en kijk dan waarom sommigen minder presteren". 

De PO-raad dringt aan op stappen ter verbetering. Vanaf 2015 zullen de schoolbesturen - als de politiek instemt - verantwoordelijk worden voor zowel de binnenkant als de buitenkant van de gebouwen. Met de VNG wil de raad komen tot overeenstemming over de minimale voorwaarden waaraan een schoolgebouw moet voldoen. Een andere stap is de oprichting van het onafhankelijke en vraaggestuurd kenniscentrum Ruimte-OK in Eindhoven.

Bron: Cobouw - dagblad voor de bouw - door Theo Leoné