Energiezuinige en frisse scholen dankzij beheer op afstand

Combineren van de aanleg van een ventilatiesysteem met energiezuinige verwarming, koeling en verlichting maakt het mogelijk om investeringskosten terug te verdienen. Maar dan moeten de installaties goed op elkaar zijn afgestemd, werken op basis van bezetting en aanwezigheid, en goed worden ingeregeld, beheerd en onderhouden. Beheer op afstand is een ideale oplossing.

Cor Willemse van het Cambreur College, scholengemeenschap in Dongen: “In 2010 besloten wij het binnenklimaat van de school te verbeteren. We hebben ons verdiept in diverse mogelijkheden en gekozen voor een integrale klimaatinstallatie en beheer op afstand, via het Scholen°Concept van Klimaatgroep Holland. En zelfs met een goed ventilatiesysteem – voorheen was er dus géén ventilatie! - is het energieverbruik fors gedaald.” Dit komt doordat er alleen wordt verwarmd en geventileerd bij aanwezigheid, en door optimalisatie van de aanwarmtijd, een gradiënt regeling en een heel laag elektraverbruik. Schoolbestuur OMO in Tilburg, waar het Cambreur College onder valt, heeft het systeem inmiddels ook toegepast bij scholen in Tilburg, Boxmeer en Dongen.

Integraal systeem, beheerd op afstand 

“Scholen willen een fris en energiezuinig gebouw, beheersbare exploitatiekosten, installaties die doen wat ze moeten doen, en heldere managementinformatie. Liefst zo simpel mogelijk”, zegt Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland. In zo’n 200 bestaande scholen is de afgelopen jaren het Scholen°Concept toegepast. “Wij ontdekten dat de meeste scholen niet weten hoe ze installaties moeten bedienen, of ze werken en of ze leveren wat de scholen willen. De techniek interesseert ze in feite niet, als het maar functioneert. We hebben ook veel facilitair managers gesproken: zij missen de kennis en de tijd voor goed beheer en onderhoud, maar hebben wel managementinformatie nodig.”

Klimaatgroep Holland heeft samen met bestuursleden, directeuren en conciërges van scholen het Scholen°Concept ontwikkeld. Uitgangspunt was: het moet duurzaam, energiezuinig en comfortabel zijn.

En simpel. Het Scholen°Concept bestaat uit één unit per lokaal, die werkt op basis van bezettingsgraad en aanwezigheid, en heeft een eenvoudig bedienpaneel. In een landelijke meldkamer worden de luchtkwaliteit, het comfort en de energieprestatie continu gemonitord en indien nodig bijgestuurd. Storingen worden snel gesignaleerd en verholpen.

John Poels van Klimaatgroep Holland maakt in de praktijk mee wat deze aanpak oplevert: “In de meldkamer zagen we bij een school dat in een lokaal de CO2 meter ’s ochtends uitsloeg naar 1700 ppm. Wat bleek? Het ging om een peuterlokaal waar ’s ochtends een half uur lang 30 kinderen plus 30 ouders aanwezig waren. We hebben de ventilatie daarop aangepast. In een andere school zagen we dat ’s avonds verwarming, verlichting en ventilatie weer vol aangingen. Daar bleek dat schoonmakers aan het werk waren. Ook dit hebben we vanuit de meldkamer aangepast. Dat scheelt veel energie.” Hoeveel energie er in de praktijk wordt bespaard, is moeilijk aan te geven omdat in de meeste scholen vóór de aanpak het energieverbruik niet werd gemonitord. 

Oplossing voor investeringskosten?

Vaatstra: “Het grootste knelpunt voor schoolbesturen om scholen te verbeteren zijn nog steeds de investeringskosten. Ik sprak pas nog een Gronings schoolbestuur met 30 gebouwen. Een goed systeem kost zo’n 9.000 euro per lokaal, maar zelfs met 7.500 euro subsidie van de gemeente kan het schoolbestuur dit amper betalen.” Klimaatgroep Holland lanceert dit najaar een nieuw concept dat wellicht een oplossing biedt. “Scholen betalen dan een vast bedrag per maand. Dus geen investering meer, geen onderhoudskosten en wel een comfortabel klimaat voor een vaste prijs per maand. Plus elke maand managementinformatie op één A4. Niet gehaald, geld terug.” 

Het belang van goed onderhoud

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) signaleert dat het ventilatiesysteem in veel scholen niet goed functioneert. Eén op de drie ventilatoren doet het niet, kanalen zijn niet goed aangesloten, filters en batterijen worden niet vervangen, de ventilatoren draaien continu of staan juist uit, en soms is er zelfs geen onderhoudscontract voor het ventilatiesysteem. Dit leidt tot een ongezonde binnenlucht, en daarmee tot extra ziekteverzuim en lagere leerprestaties, en het leidt ook tot onnodig hoge onderhouds- en energiekosten. Een school heeft goed op elkaar afgestemde installaties nodig en liefst een ventilatiesysteem met warmteterugwinning en CO2-sturing. Verder is goed gebruik, beheer en onderhoud van belang, anders is de dure investering voor niets geweest. Beheer op afstand is handig omdat de school de benodigde kennis zelf vaak niet in huis heeft. Via een goed onderhoudscontract, bijvoorbeeld een energieprestatiecontract, kunnen schoolbesturen bovendien meteen aan energiewetgeving voldoen, zoals het Energielabel, de Installatiekeuringen, en de Wet Milieubeheer.

Schooldomein no. 2, november 2016